czwartek, 30 listopada 2023

Jak napisać opowiadanie?

 Często opowiadamy sobie jakieś historie. Opowiadanie jest na pozór łatwe. Trzeba po prostu przedstawić w odpowiedniej kolejności (najczęściej chronologicznej) jakieś wydarzenia - rzeczywiste lub wymyślone. Opowiadać ciekawie, tak, aby słuchacze byli zainteresowani i przejęci historią, jest jednak dużo trudniej. Nie jest łatwa również forma pisemna opowiadania, z którą spotykamy się w szkole. Powinniście pamiętać o kilku zasadach.

Po pierwsze - narracja

Narrator jest w opowiadaniu najważniejszy. To on opowiada, przedstawia cały świat: miejsca, postacie, zdarzenia. Można prowadzić narrację z punktu widzenia narratora wszechwiedzącego, w trzeciej osobie lub z punktu widzenia narratora - bohatera, w pierwszej osobie. Ten drugi narrator bierze udział w wydarzeniach, jest w środku świata przedstawionego, podczas gdy ten pierwszy - jakby na zewnątrz.

Po drugie - wydarzenia

Muszą się toczyć wartko i być logicznie połączone. Starajcie się, aby było dynamicznie i ciekawie, wprowadzajcie zwroty akcji. Możecie czasem wprowadzić informacje o tym, co wydarzyło się wcześniej (zanim zaczęła się właściwa akcja) nazywa się to restrospekcją, ale pamiętajcie, aby się nie pogubić i żeby było to jakoś sensownie uzasadnione. Akcja powinna toczyć się do jakiegoś punktu kulminacyjnego i kończyć się wydarzeniem rozwiązującym ją. Warto pomyśleć o ciekawej puencie.

Po trzecie - elementy opisowe

W opowiadaniu ważne jest budowanie atmosfery, a także charakterów postaci. Temu będą służyć krótkie opisy np. miejsc, osób, przedmiotów. Dodadzą one barwy, kolorytu waszemu opowiadaniu, ale nie powinny być oczywiście zbyt długie. Wprowadzajcie także słownictwo określające przeżycia bohaterów. Niech wasze postacie będą ludźmi, którzy doświadczają różnych emocji.

Po czwarte - dialogi

Narrator nie powinien mówić wszystkiego. Przecież wasi bohaterowie czasami rozmawiają. Wprowadźcie więc do swojego opowiadania dialogi, które ożywią i zdynamizują waszą historię. Pamiętajcie tylko, żeby wypowiedzi nie były zbyt długie i żeby całe opowiadanie nie zamieniło się w jeden wielki dialog. Niech narrator czuwa 😁

Po piąte - kompozycja

Jest to sprawa dość dowolna. Ogólnie jednak przyjmuje się, że w opowiadaniu (podobnie jak w innych pracach) powinien być wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Jak one będą wyglądały, to już zależy od was. Mile widziana jest oryginalność i pomysłowość.

Na koniec życzę wspaniałych pomysłów na twórcze opowiadania.

środa, 8 listopada 2023

Motto "Dziadów".

 Motto, to "cytat umieszczony przed tekstem całego utworu, sygnalizujący pośrednio intencję autora, sens tego, co usiłuje przedstawić". Mickiewicz umieścił na początku "dziadów słowa Szekspira " Są dziwy w niebie i na ziemi, o którym ani się śniło waszym filozofom". Dlaczego wybrał te słowa? Odpowiadając na to pytanie, zwróćcie uwagę na to, o czym są "Dziady" część II. Jest to poetycka wizja tajemniczego obrzędu, w którym główną rolę odgrywają pokutujące duchy. Pojawiają się one w czasie dziwnego rytuału, przywołane głosem Guślarza. Może Adam Mickiewicz chciał w tych słowach z dramatu Szekspira i w swoim utworze "Dziady" zasygnalizować, że świat jest pełen tajemnic, zjawisk niezwykłych i niezrozumiałych, które trudno jest racjonalnie wytłumaczyć. Odpowiadając na pytanie w wywiadzie (ćwiczenie 10. strona 29. - "Mój lekturownik") zwróćcie uwagę, czy świat przedstawiony w "Dziadach" jest pełen "dziwów". Jaki możecie podać przykład?

sobota, 4 listopada 2023

O dziadach, czyli ludowym obrzędzie

Słowo „dziad” może nam się trochę źle kojarzyć. Może ono zresztą być używane w różnych znaczeniach. Dawniej „dziad” to był po prostu dziadek, ojciec ojca lub matki. Na szczęście teraz używamy innych form.

Pamięć o przodkach była dla nas, Polaków zawsze bardzo ważna. Widać to doskonale w pierwszych dniach listopada, które w Polsce obchodzi się wyjątkowo uroczyście. Cmentarze są pełne ludzi, którzy właśnie manifestują swoją wiarę w życie po śmierci lub tylko pamięć, a najczęściej pewnie i jedno, i drugie.

Adam Mickiewicz w początkach XIX wieku napisał dzieło wyjątkowe – dramat pod tytułem „Dziady”. Powstały trzy części tego utworu: II, IV i III (nieprzypadkowo podaję taką kolejność – właśnie w takim porządku dramat powstawał, ostatnia była część III). W II. części „Dziadów” poeta ukazał niezwykły obrzęd, który w jego czasach, gdzieś w wioskach na wschodzie dawnej Rzeczpospolitej był jeszcze być może praktykowany. Polegał on na potajemnych spotkaniach gromady ludzi, gdzieś na ustroniu, na cmentarzu lub przy cmentarzu i obrzędowym „częstowaniu” dzusz zmarłych przyniesionym jedzeniem i piciem. Te na wpół pogańskie zwyczaje były oczywiście potępiane przez Kościół, ale prości ludzie byli widocznie do nich bardzo przywiązani i wierzyli w ich skuteczność. Mickiewicz pisze we wstępie do „Dziadów”, że tajemniczość owych obrzędów, bardzo przemawiała do jego wyobraźni.

Dzisiejsza rysunkowa notatka odwołuje się właśnie do wstępu do dramatu, w którym wyjaśniona zostaje geneza dzieła. Skorzystamy z niej na pierwszej lekcji poświęconej lekturze.

Zachęcam Was do obejrzenia inscenizacji teatralnej „Dziadów” cz.II. (oczywiście po przeczytaniu).